Nova Doçentlik, süreçte adayların karşılaşabileceği etik inceleme süreçleri hakkında kapsamlı bilgilendirme sunmaktadır. Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı (ÜAK), doçentlik başvurularında bilimsel araştırma ve yayın etiğine ilişkin ihlal iddialarını incelemekle yetkilidir. Bu süreç, Doçentlik Sınav Yönetmeliği’nin 7. maddesi ve ÜAK Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi doğrultusunda yürütülmektedir.

Etik İnceleme Sürecinin Dayanağı

ÜAK Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi, 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 11. maddesi ile Doçentlik Sınav Yönetmeliği’nin 7. maddesi temel alınarak hazırlanmıştır. Yönerge, doçent adaylarının bilimsel araştırma, yayın ve akademik faaliyetlerinde uyması gereken etik kuralları belirlemekte ve etik inceleme süreçlerini düzenlemektedir.

Etik İncelemenin Başlatılma Süreci

ÜAK Etik Yönergesinin 8. maddesine göre etik inceleme süreci dört farklı şekilde başlatılabilir:

1. Jüri Üyesi Tarafından Yapılan İddialar – Doçent adayının etik ihlalde bulunduğu yönünde bir jüri üyesi tarafından iddia ortaya atılması halinde inceleme başlatılır.
2. Şikâyet veya İhbar Dilekçesi – Doçent adayının doçentlik dosyasında yer alan bir eserine ilişkin etik ihlal iddiası içeren bir şikâyet veya ihbar dilekçesi sunulması durumunda süreç başlatılır.
3. Doçent Unvanı Almış Kişilere Yönelik Şikâyetler – Doçentlik unvanı almış kişilerin doçentlik dosyasında yer alan eserleri hakkında etik ihlal iddiası bulunması halinde inceleme süreci işletilir.
4. Yurtdışı Denklik Başvuruları – Yurtdışında alınan doktora, sanatta yeterlik, doçentlik veya profesörlük unvanlarının denkliği için sunulan başvuru dosyalarında yer alan eserlerin etik ihlal içerdiğine dair şikâyetler değerlendirilir.

Etik İnceleme Sürecinin İşleyişi

Doçentlik Sınav Yönetmeliği’nin 7. maddesi kapsamında, etik ihlal iddialarını incelemek üzere ÜAK bünyesinde üç farklı Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Komisyonu oluşturulmuştur. Bu komisyonlar:

– Fen ve Mühendislik Bilimleri

– Sağlık ve Spor Bilimleri

– Sosyal ve Beşeri Bilimler ile Güzel Sanatlar

Her komisyon, ÜAK Başkanı tarafından seçilen 7 üyeden oluşmakta ve üyeler 3 yıl süreyle görev yapmaktadır.

Etik inceleme sürecinde aşağıdaki aşamalar takip edilir:

• Ön Değerlendirme: Komisyon, etik ihlal iddiasının somut bilgi ve belgelerle desteklenip desteklenmediğini inceler.
• Savunma Süreci: Etik incelemeye değer görülen başvurularda adaydan yazılı savunma talep edilir. Savunma süresi 15 gündür.
• Komisyon Toplantıları: Komisyonlar yaklaşık 1,5 ayda bir toplanarak sunulan savunmaları değerlendirir. Adayın savunmasını zamanında sunmaması durumunda ek süre tanınabilir.
• Sonuçlandırma: Mevcut bilgi ve belgeler çerçevesinde etik ihlal olup olmadığına karar verilir.

Komisyon tarafından sözlü savunma alınması öngörülse de bu yönteme nadiren başvurulmaktadır.

Etik İnceleme Sonuçları

Etik inceleme sonucunda iki farklı karar alınabilir:

1. Etik ihlal olmadığı tespit edilirse
   • Doçentlik süreci kaldığı yerden devam eder.
   • Etik ihlal iddiasını öne süren jüri üyesi değiştirilir.
   • En az beş jüri üyesinden üçü tarafından başarılı bulunan adaylar Doçentlik Belgesi almaya hak kazanır.
2. Etik ihlal tespit edilirse
   • Adayın doçentlik başvurusu başarısız sayılır.
   • Karar, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’na (YÖK) bildirilir.
   • Adayın bağlı bulunduğu yükseköğretim kurumuna gerekli disiplin ve idari işlemlerin başlatılması için bilgi verilir.

Etik İhlal Kararı Almış Adaylar İçin Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

• Etik ihlal kararı verilen adaylar, sonraki doçentlik başvurularında ihlal edilen eserlerini yayın listelerinde açıkça belirtmeli ve bu yayınları puanlandırmalıdır. (ÜAK Etik Yönergesi Madde 6)
• Komisyon tarafından karara bağlanmış bir konu tekrar incelenemez. (ÜAK Etik Yönergesi Madde 14)
• ÜAK Etik Komisyonu tarafından yürütülen etik incelemeler, diğer komisyonlar tarafından gerçekleştirilen soruşturmalara engel teşkil etmemektedir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Etik inceleme süreci ne kadar sürmektedir?

Sürecin tamamlanma süresi, komisyon toplantı takvimine bağlı olarak değişmekle birlikte birkaç ay sürebilmektedir.

Savunma süresi dolduğunda ek süre talep edebilir miyim?

Savunma süresi 15 gündür, ancak komisyonun toplantı tarihleri dikkate alınarak ek süre verilebilmektedir. Sürenin dolmasından önce ek süre talebinde bulunulması önerilmektedir.

Etik ihlal kararı alırsam tekrar doçentlik başvurusu yapabilir miyim?

Evet, ancak etik ihlal tespit edilen eserlerinizi yayın listelerinde açıkça belirterek puanlamanız gerekmektedir. Ayrıca kararın verildiği dönemi takip eden üçüncü dönem beklenmelidir.

Jüri üyesi tarafından etik ihlal iddiasında bulunulması halinde süreç nasıl işler?

İddianın somut delillerle desteklenmesi halinde etik inceleme başlatılır. Eğer etik ihlal olmadığı tespit edilirse, jüri üyesi değiştirilerek sürece devam edilir.

Hakkımda etik ihlal kararı verilmesi diğer akademik süreçlerimi etkiler mi?

Evet. Etik ihlal kararı YÖK’e bildirilir ve adayın bağlı bulunduğu üniversite veya kuruma disiplin ve idari işlemlerin başlatılması için bilgi verilir.

Nova Doçentlik olarak, doçentlik sürecinizin her aşamasında doğru ve güvenilir bilgiyle ilerlemenize yardımcı oluyoruz. Doçentlik sürecinizde uzman desteği almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.